In de oude(r)wetse gebouwen kom je heel vaak oude symbool-tekens tegen. Ze zijn zo gewoon en eigenlijk zo on-opvallend dat je er gewoon aan voorbij loopt. Je vind het terug in kleine en grote woonhuizen, in boerderijen, schuren, fabrieken, kerken, eigenlijk overal.
Bert van Vondel
Die tekens zijn oer-oud en vaak wisten de mensen die ze aanbrachten zelf niet meer waarom ze het gebruikten, het ‘hoorde’ gewoon zo, het was een ‘gebruik’. Het was al zo lang in gebruik dat de meeste mensen de oor/oer-sprong ervan gewoon vergeten zijn, maar het was er ‘gewoon’ en daarom bleven ze het gebruiken. Het waren belangrijke tekens die hoorden bij het ‘Oude Weten’ en daar komt ook de naam ‘Ouderwet(s)’ vandaan. In veel gebouwen die na de Tweede Wereldoorlog gebouwd zijn vind je bijna geen tekens meer terug omdat er na die tijd gebouwd wordt in een bouwstijl die hoort bij het ‘Nieuwe Weten’, daar komt ook de naam ‘Nieuwerwets’ vandaan.
Ouderwets is ‘niet goed’, is niet modern, vinden ze niet meer vet, cool of chill wordt dan gezegd.
Maar WAT wordt er dan eigenlijk weg gelaten? Wat zijn dat voor tekens en wat betekenen ze?
Het zijn tekens die thuishoren in het oer-oude symbolen-alfabet en ze zijn niet alleen voor het versieren gebruikt maar OOK om iets duidelijk te maken. Ze vertellen iets over ‘vroeger’ over de dingen die de mensen van ‘vroeger’ zo belangrijk vonden dat ze het moesten door vertellen. Ze vertellen van leven-en-van-dood, belangrijke informatie in een tijd dat er geen internet, google of wikipedia bestond.
Tekens die te maken hebben met het Raadselrad, oude wielkennis die gaat over zon, sterren en maan.
De tekens die we hier zien gaan ook over de maan! Het vertelt eigenlijk van alles maar vooral ook over de maan. Het teken is ‘Ver-manen-d’ – het woord ‘maan’ vind je hier weer in terug. Vermanen betekent zo iets als waarschuwen, dat je maar goed blijft opletten. In meerdere talen wordt de ‘maan’ ook gebruikt om je te waarschuwen, niet alleen in het Nederlands, waar je het terug vind in Ver-manen, maar ook in het Duits waarin je ‘Ge-mahnt’ wordt, gevraagd wordt om op te letten en dat je bijvoorbeeld een ‘Ab-mahn-ung’ krijgt als je iets niet moet doen of laten. Een ‘Er-mahn-ung’ is een waarschuwing in het Duits en in het Engels is dat een ‘Ad-mon-ition.
Deze waarschuwende tekens vind je (om dat de mensen van vroeger het zo belangrijk vonden) vaak dubbel boven het raam-venster. Het kan heel veel verschillende vormen hebben maar betekent in alles hetzelfde. Wat de tekens laten zien, wat ze ‘symboliseren’, is de opkomst (< wassende maan), het hoog(s)te punt (O volle maan) en de teruggang (> afnemende maan) <O> Het is niet alleen de maan die zo opkomt en weer terug gaat, maar ook het leven van een mens en de manier waarop de natuur steeds weer opnieuw geboren wordt, dat er een begin is, een hoogtepunt en een eind.
Het teken dat ook bovenaan dit stukje staat begint met een liggende driehoek die links heel spits begint en dan naar het midden toe groter wordt. Dan is het hoogtepunt bereikt en zie je een rondje/de volle maan en daarna wordt het liggende driehoekje naar rechts toe weer kleiner waar het weer in een spits puntje eindigt.
Hier zie je een paar strak getekende modelletjes, maar er zijn ook voorbeelden met veel krullen, hartjes en andere afbeeldingen. Enkele van deze leven-en-van-dood tekens kun je ook terugvinden op de begraafplaats! Kijk maar eens of je wat op oude grafstenen kunt terugvinden.