Het is alweer ettelijke decennia terug dat ik deze prachtige vertelling van Heinrich Theodor Böll gelezen heb maar de verhaallijn zit nog vast verankerd in mijn grijze cellen. Böll verhaalt in zijn begin jaren ’50 uitgebrachte werk de lotgevallen van Tante Milla die geen afscheid kan nemen van boom en bijbehorende kerstrituelen.
Om te voorkomen dat Tante Milla als een waanzinnige begint te krijsen houdt de familieclan meer dan twee jaar een heel circus in stand. Zomer of winter, om Tante Milla koest te houden is het elke avond Stille Nacht, Heilige Nacht & Vrede op Aarde rond de kerstboom, compleet met alle tralala en rimrambim er omheen.
Alles wijkt voor deze fantavoorstelling die elke blik op wat in werkelijkheid speelt vertroebelt en nagenoeg onmogelijk maakt. Jaarlijks wordt in het begin van de maand mei een alles bevattende en overkappende herdenkingsperiode gehouden waarin met name de gevallenen in WOII worden herdacht. Een oorlog – die als elke oorlog – een misdaad is tegen de menselijkheid en die op het moment dat dit geschreven wordt 77 jaar daarvoor zijn aanvang nam. Een oorlog die los van alle voorgaande en nakomende oorlogen in herinnering gebracht wordt als DE absolute mensenvernietiging en waarin dader & slachtofferrol nadrukkelijk geprofileerd is.
Echter.. geen enkele oorlog, geen enkel lijden is uniek of exclusief. Door de vasthoudendheid en haast verkramptheid waarmee de Tweede Helft van die in totaal 31-jaar durende wereldoorlog onder de aandacht gebracht wordt, is het zicht op andere wereldbranden in mist gehuld. Miljoenen mensen en meer dan in die vijf ellendige jaren zijn sinds 1945 wereldwijd in een lange lijst van conflicten omgebracht. Her-inneren, het telkens ophalen en opnieuw in gedachten brengen, bewenen en beklagen ZONDER de werkelijke oorzaken boven water te tillen, is geen remedie, geen tovermiddel, geen garantie. Sterker nog, het tegenovergestelde wordt hierdoor juist bewerkstelligd.
Het is mei 2017, de Amerikaanse president Trump heeft een van de grootste wapendeals ooit gesloten, maar liefst 110 miljard dollar aan Amerikaans vernietigingstuig gaat naar een uiterst bedenkelijke staat in het Midden Oosten. Wapens die gelogen de vrede moeten brengen maar in werkelijkheid de levens van vele honderdduizenden mensen in bijvoorbeeld Yemen op een gruwelijke wijze beëindigen. Educatie, inzicht en kennis over hoe en waarom oorlogen opgezet en bewust georkestreerd en geregisseerd worden voorkomt vernietiging en behoudt het leven.
Permanent Vredesonderwijs op schoolroosters in plaats van het jaarlijks bij de aanvang van de lente in herinnering brengen van een periode die bekend staat als Tweede Wereldoorlog. Telkens aan het eind van elk jaar een andere oorlog onder de aandacht brengen, onderzoek verrichten naar oorzaken en gevolg zou een goed alternatief kunnen zijn. In eerlijkheid benoemen, de euveldoeners ontmaskeren en ter verantwoording brengen. Het voorjaar zou daarmee bevrijdt worden van haar dodelijke last en het levensbrengende waarvoor ze in werkelijkheid staat voor terug gegeven worden.
Geen jaarlijks terugkerende mei-manifestatie maar Vredesonderwijs, stilstaan bij willekeurig welke wereldonrust en in alle openheid zoeken naar nieuwe vormen om oorlog wereldwijd te bestrijden.