De Pineut, die acht–er op het dak de (w)acht houd, het huis, de hoeve en de haard beschermd. De Pineukel die recht staat voor acht-ing en voorspoed voor wie onder dak zoekt en aangeboden is.
Als je in het Noord-Oosten van Nederland om je heen kijkt zie je de Pineut (of ook wel Dympeltje) vaak nog op de achterkant van boerderijen staan. Op het dakeinde en uit de dakpannen uitstekende, wit geschilderde stompe paaltjes.
Als je goed oplet zie je ze ook op andere gebouwen, zoals arbeiderswoningen maar ook grotere herenhuizen, kerken en andere gebouwen. Altijd op het eind van het huis, de plek waar het ook zijn eeuwenoude en mystieke plaats heeft. Verspreidt door heel Nederland zijn ze ook hier en daar op huizen te vinden. Heel veel mensen zijn allang vergeten wat hoe dat ding heet wat daar uit het dak omhoog steekt. Veel van die uitsteeksels zijn van het dak verdwenen, vaak van het dak af gezaagd omdat de waarde en betekenis vergeten is.
De Pineut, die ook bekend is onder veel andere namen, staat in de regel achter op het dak de wacht te houden en beschermd het huis en alles wat er in is. Hij is als symbool voor in het Raadselrad terug te vinden en bekend als Uh/Uhn. Deze klank is terug te vinden in de andere namen die er aan vastgekleefd zijn, zoals de Een, de Pin, de Pen, Pen(is) een rechtopstaande streep. Woorden die daar weer aan vastzitten zijn bijvoorbeeld Peen (ook een oud Nederlands woord voor wortel) en een oud Nedersaksisch woord zoals Pineukel. Dat woord bestaat uit twee letterstukken, Peen en Eukel wat zoiets betekent als Pin met een Eikel (er boven op). Pineut is ook een woord dat uit twee letterstukken bestaat en ligt de combinatie van Pin en Uit (uiteinde) voor de hand. De Pinuit/Pineut staat ook als laatste letterlijk achteraan op het dak.
Als er gezegd wordt dat je de Pineut bent, dan ben je de laatste, dan ben je eigenlijk de sigaar, of met een ander woord de lul (penis of piemel) allemaal woorden waarbij je ook een recht opstaande lijn kunt bedenken. De Pineut die achter blijft en op (w)acht staat zorgt voor bescherming van het huis zelf, de mensen die er in wonen, het huisvee dat vroeger achter in het (boeren)huis stond, maar ook een teken van en voor vruchtbaarheid. Aan het kortste eind trekken betekent dat het zaad van de Pineut tot leven gebracht moet worden om nieuw te beginnen. De Pineut was eigenlijk een soort van vroegere heidense beschermengel.
De Pineut staat bekend onder veel namen, dat hangt er een beetje vanaf in welk deel van Nederland/Europa of de Wereld waar de bent. Andere woorden waarmee hetzelfde bedoeld wordt zijn Pinacle, Dupe (Engels) Piron, Pine (Frans) en als je zoekt zul je nog veel meer woorden hiervoor vinden. In Groningen stond en staat het ook wel bekend als het Dympeltje, Dumpeltje, Tempeltje. De machtige beschermer die vroeger achter op elk huis stond waarbij het cijfer 8 een belangrijke plaats heeft werd ook op andere plekken gebruikt, zoals bij een Poortzuil en Grafzuil. Door de tijd zijn de mensen het gebruik en de symbolische kracht van de acht (8) vergeten en vaak zie je de Pineut die er nog op het dak staat als een zielig aangekleed recht paaltje.
Een Pineut boven op het uiteinde van een naar achteren hellend dak staat dat Wolvekap/Wolfskap genoemd wordt. Aan de binnenkant van het dak wordt aan twee schuine Spanten een horizontale Hanebalk bevestigt en daaraan vast wordt (in-het-midden) een Makelaar (be-middelaar) vastgemaakt die dwars door het dak steekt en aan de buitenkant daarvan wordt dan het 8-vormige Tempeltje gemaakt. De Pineut staat van oorsprong dus eigenlijk altijd achter op het gebouw/boerderij/huis/kerk. Voorop staat de schoorsteen, boven de vuurplaats, open haard of kachel. Op oude Groninger arbeiderswoningen waarop geen Wolvekap zat en een rechte achtermuur hadden stond ook een Dympeltje achter op het dak. Ook daar werd aan de binnenkant van het dak aan de schuine Spanten een horizontale Hanebalk bevestigt waar een Makelaar op stond die dwars door het dak steekt. Aan de buitenkant wordt dan op de makelaar het 8-vormige Tempeltje gemaakt. Langzaam maar zeker verdween de 8 en werd het een simpel betimmerd wit paaltje met een plat dakje.
De Pineut vind je ook weer terug als Poortzuil zoals hier met daar bovenop een bol of als wachter op de hoeken van een oud fabrieksgebouw. De ‘acht’ wordt gevormd door vier driehoeken die tegen elkaar aan staan, vier piramides eigenlijk en als je dan van bovenop kijkt dan zien je ook de 8 (verdwijn) punten.
Je vindt de vorm ook symbolisch terug in allerlei tuingebouwtjes die vroeger heel gewoon waren en vaak bij grote herenhuizen of boerderijen in de tuin stonden.
En op begraafplaatsen vind je de Pineut-(w)achter ook terug op oude Grafzuilen en Zuilen die om een graf heen kunnen staan. Ook bij grensscheidingen, als markeerpalen, als erfwachters op een goed. Ook hier is het de Pineut, die als laatste de (w)acht houd.