Het verhaal van Misha
In het voorjaar van 1941 worden in België de vader en moeder van Misha De Fonseca opgepakt door de Duitsers en naar een concentratiekamp gestuurd. De 7-jarige Misha blijft alleen achter. Ze weet niet waar ze naar toe moet en besluit heel dapper in de winter van 1941 in haar eentje uit te gaan zoeken waar haar ouders gebleven zijn.
Terwijl het in de landen om haar heen oorlog is reist ze dwars door het bevroren Europa en moet ze goed uitkijken om te voorkomen dat ze niet opgepakt wordt. Ze loopt in haar eentje honderden kilometers door de Duitse bossen en verbergt zich in de Poolse akkers. Ze loopt in de velden van de Oekraïne, steekt grote rivieren over en passeert verschillende bergen.
Na lang reizen weet ze het Joodse getto in de Poolse stad Warschau binnen te glippen maar ze vindt haar ouders niet. Ze weet ook weer uit het zwaarbewaakte getto te komen en haar speurtocht gaat verder. In haar zoektocht komt ze regelmatig in gevaarlijke situaties terecht en weet ze de mannen van de Gestapo steeds te slim af te zijn.
Af en toe lijkt haar situatie hopeloos en om haar eigen leven te redden wordt ze zelfs gedwongen een Duitse soldaat dood te steken. Ze heeft vriendschap gesloten met een troep wolven, twee daarvan – pappa Ita en mamma Rita – beschermen haar als hun eigen kind. Samen met Ita, Rita, de rest van de wolven én een klein kompasje weet ze de weg weer terug te vinden naar België. Het ‘Rode Kruis’ zorgt ervoor dat ze bij Oom Jean terecht komt en weet samen met haar oom de oorlog te overleven.
Jaren later, als ze volwassen geworden is, schrijft ze haar verhaal op en in 1997 komt het boek uit dat ze met hulp van Vera Lee geschreven heeft “Misha, een herinnering aan de holocaustjaren”. Haar verhaal wordt onder de titel “Surviving with wolves” – “Survivre avec les Loups” in meer dan 18 talen gedrukt en wordt er zelfs een film over gemaakt. In begin 2008 draait die film “Survivre avec les Loups” in Franse en Belgische bioscopen.
Maar dan gebeurt er plotseling iets………
Een Belgische journalist – Marc Metdepenningen – twijfelt eraan of het verhaal van Misha wel echt gebeurt is en ontdekt dat het verhaal van Misha van voor tot achter gelogen is. In februari 2008 kan Misha er niet meer onderuit en vertelt ze dat haar ‘waargebeurde verhaal’ allemaal fantasie is. Ze heeft het hele verhaal uit haar duim gezogen, ze heeft zó erg gelogen dat ze er zelf in is gaan geloven! Zelf zei ze: “het is niet de echte waarheid, maar mijn waarheid. Af en toe is het voor mij moeilijk om te begrijpen wat echt gebeurt is of wat ik gefantaseerd heb.”
In het echt bestaat Misha De Fonseca helemaal niet, haar echte naam is Monique Ernestine Josephine De Wael. Monique werd op 2 september 1937 in het Belgische Etterbeek geboren en.. ze was helemaal niet Joods! De hele oorlog is ze gewoon naar de lagere school gegaan in Etterbeek. De zwerftocht door Europa, het ‘wolvenverhaal’ en de arrestatie van haar ouders heeft ze allemaal zelf bedacht. Haar vader – Robert de Wael – vocht samen met de Duitsers en verraadde Belgische verzetsmensen aan de Gestapo!
Monique had – “als dochter van een verrader” – een eigen waarheid bij elkaar gefantaseerd, iets wat voor kinderen helemaal niet zo vreemd is. Niet zo heel lang geleden is er in Nederland een onderzoek gedaan naar de manier hoe hersens werken. Toen bleek dat het helemaal niet zo moeilijk was om mensen iets anders te laten geloven. Vooral ‘waarheden’ die heel gruwelijk en erg bloederig waren maar nooit gebeurd waren werden vooral door kinderen heel makkelijk geloofd. Meer dan de helft van alle kinderen (52%) geloven in zelfbedachte / valse waarheden.
Monique was 3 jaar toen die verschrikkelijke oorlog uitbrak en heeft zij daar, net als miljoenen andere mensen, een heel erg nare herinnering aan overgehouden. Om die te kunnen verwerken heeft ze haar eigen waarheid gemaakt, een gelogen waarheid waarin ze zelf is gaan geloven alsof ze het écht had meegemaakt. Ze loog als een ooggetuige!
De na-sleep
Het leugenverhaal van Monique De Wael dat met de hulp van schrijfster Vera Lee tot een boek werd gebundeld zorgde voor veel publiciteit én voor verschillende rechtszaken. De uitgever van het boek (Mt. Ivy Press en de oprichtster Jane Daniel) werd door de beide dames voor een rechtbank gesleurd en in 1998 gedwongen om een schadevergoeding (!!) van $ 32.400.000,– aan hen te betalen omdat de uitgever niet voldoende gedaan had om het boek tot een succes te maken. De dames dachten daardoor miljoenen dollars winst verloren te hebben. Jaren later, op 29 april 2014, besliste rechter Marc Kantrowitz dat de beide dames $22.500.000,– terug moesten betalen aan de uitgever.
“Liegen als” – Misha DeFonseca – Liegen als een Ooggetuige = oud Russisch spreekwoord. Het Nederlandse woord ‘feit’ is afkomstig van het Franse woord ‘faire’ wat ‘maken’ betekent. Een ‘feit’ heeft niets met ‘waarheid’ te maken, het is eigenlijk niets anders dan een ‘maaksel’. Scène à faire = Frans voor “scene to be made”