In 1976 stichtte de Bengalese econoom Muhammad Yunus de Grameen Bank, een bank speciaal bedoeld voor de allerarmste inwoners van Bangladesh. Met een lening van $ 50 werden de poupers in Bangladesh in de gelegenheid gesteld om zich uit armoe en ellende omhoog te werken en voor zichzelf en hun naasten een goed bestaan op te bouwen. Arme – bezitloze – sloebers werden ondernemers in de dop, hadden geld voor een koe, granen en naaimachines en zetten telefoonwinkels op. In dertig jaar tijd groeide de Grameen Bank uit tot een Wereldbank van de armen en bestrijder van honger en ellende. In mei 2006 hadden wereldwijd maar liefst 6.6 miljoen mensen een lening uitstaan bij deze instelling en liepen er in alle dorpen in Bangladesh projecten die gefinancierd worden met gelden van de Grameen Bank.
Fré Morel – vasthoudend, volhardend met open geest, niet links of rechts, maar VRIJ-denkend.
Muhammad Yunus leek een gat in de markt te hebben gevonden, een visionair die mogelijkheden zag in een markt waar andere bankiers geen brood in zagen. Het leverde de uitvinder van het microkrediet in 2006 de Nobelprijs van de Vrede op en dat niet alleen. Yunus lijkt te grossieren in onderscheidingen voor zijn ontwikkelingswerk. In totaal kreeg hij meer dan zestig prijzen en universiteiten over de hele wereld eren hem met eredoctoraten. Hij verzamelde tientallen.
Uit handen van de (toenmalige) Argentijnse (nu Nederlands koningin) Máxima Zorreguieta ontving Yunus op 13 mei 2006 de Freedom from Want Award. In haar speech roemde Maxima Yunus – zelf een groot voorstandster van de microkredietformule – “a visionary who lifted the poorest people of his country to new horizons of hope, a revolutionary who took the creative energy of capitalism and combined it with the moral obligations of social responsibility; a teacher and a leader who has inspired followers in countless places to understand that trust and solidarity are collateral assets of the poor” – Ronkend rollende bewieroking voor deze vleesgeworden weldoener.
Yunus zelf ziet zich in de eerste plaats als zakenman pur-sang en allerminst als filantropisch weldoener. Uit principe geeft hij bedelaars geen cent en houdt hij nauwgezet vast aan het terugbetalen van de uitgezette kredieten inclusief de hoge rentes.
Ook de Bengalese Analist Dr Sudhirendar Sharma uit New Delhi laat een heel kritisch geluid horen, en hij staat daarin niet alleen:
“the effect of the Grameen strategy has not been to reduce poverty but only to create a debt trap for borrowers, who are being charged very high rates of interest relative to conventional banks. The oft-repeated stories of how microcredit has helped a rural woman buy a buffalo, or how a poor woman now owns a telephone kiosk, cannot be replicated in meaningful numbers. Conversely, at the cost of the poor, a large number of NGOs have benefited; banks have found a convenient route to increased lendings; and corporations have got a growing consumer market to target.”
Het sprookje van de Grameen Bank begint steeds meer de trekken te krijgen van een horrorverhaal. Zo komen individuele cliënten niet in aanmerking voor een krediet, deze worden in hoofdzaak verstrekt aan een collectief – solidariteitsgroepen’- groepen van 5 personen of meer en is er een uitgesproken voorkeur voor het lenen aan vrouwen, zogezegd om de emancipatie te bevorderen. Het heeft er echter alle schijn van dat de 30-jarige leningen!! bedoeld zijn om de bezitsloze – maar tot dan toe nog schuldloze – vrouwen om te vormen tot een nieuw soort renteslaven.
“As women are the primary targets of the micro-credit campaign, they alone find themselves in the debt-trap.”
De solidariteitsgroepen van vrouwen zijn als zodanig verantwoordelijk voor de lening en – heel bijzonder – inbreng van eigen geld is niet gewenst! De groep verplicht zich de 16 geboden (The 16 Decisions) van de Grameen Bank te eerbiedigen, verplichtingen die uit een programma afkomstig lijken te zijn uit ver vervlogen tijden. Verwantschap aan de Stalinistische en Nazistische Plan-economie is duidelijk herkenbaar. In de 16 geboden wordt o.a. bepaald dat de kredietnemer gedisciplineerd en hard moet werken, reguleert het de bevolkingsgroei en de productieverhoging en stelt het groepsbelang boven dat van de individuele kredietnemer.
We shall follow and advance the four principles of Grameen Bank — Discipline, Unity, Courage and Hard work – in all walks of our lives.
We shall grow vegetables all the year round. We shall eat plenty of them and sell the surplus.
During the plantation seasons, we shall plant as many seedlings as possible.
We shall plan to keep our families small. We shall minimize our expenditures. We shall look after our health
We shall collectively undertake bigger investments for higher incomes.
We shall always be ready to help each other. If anyone is in difficulty, we shall all help him or her.
If we come to know of any breach of discipline in any centre, we shall all go there and help restore discipline.
We shall take part in all social activities collectively.
Anders dan andere banken is de Grameen bank niet verplicht om haar jaarcijfers voor te leggen ter controle en is ze vrijgesteld van het betalen van belasting. Ze verstrekt niet alleen grote aantallen microkredieten maar – ongecontroleerd – ook zeer grote leningen aan regimes van verschillende landen. Bij deugdelijke controle zou duidelijk worden dat 25% van het verstrekte microkrediet voor consumptie gebruikt zou zijn en dat de bank in de periode van 1985-1996 een verlies geleden zou hebben van maar liefst $ 34.000.000,00 – Zonder de gunstige voorwaarden en zonder enorme subsidies was deze bankinstelling al lang een zachte financiële dood gestorven.
“If Grameen had been a market institution, it would have suffered $34 million in losses between 1985 and 1996, or it would have had to raise its loan rates to well above 50%.”
De Verenigde Naties, de internationale liefdadigheidsinstellingen (dus de vele duizenden giften gevende goedwillende en -gelovige wereldburgers), de Bengalese overheid en particuliere geldschieters zijn de forse financiers van het Yunus-imperium. Bill en Belinda Gates schonken $ 1.500.000,00 een bedrag wat vele malen werd overtroffen door de giften van de Amerikaans-Hongaarse miljardair George Soros die in 2006 ca. $ 12.000.000,00 schonk aan allerlei verschillende Grameen Spinoffs, inclusief giften om de activiteiten van de Grameen Bank te globaliseren.
George Soros – geboren als György Schwartz – is nét als Muhammad Yunus een kleurrijke figuur. De Amerikaans-Hongaarse beursspeculant Soros verrijkte zich in 1992 ten koste van de Engelse belastingbetaler op ongekende wijze. Op Zwarte Woensdag maakte hij meer dan 1 miljard dollar winst door devaluatie van de Engelse pond. Soros raakte – zoals hij zelf zegt – geïnspireerd door de open society gedachte van wetenschapsfilosoof Karl Popper. Op het moment dat Soros van zichzelf vond dat hij meer geld had dan hij nodig had besloot hij om via zijn Open Society Institute – waarvan (prinses) Mabel (Los) Wisse Smit fungeerde als directeur – de politieke ontwikkeling in 60 landen in het Midden Oosten, Centraal Azië, Oost Europa, (Zuid-) Afrika en Latijns Amerika te beïnvloeden. Enkele voorbeelden zijn de Oranje Revolutie in de Oekraïne en de Rozen Revolutie in Georgië die beide door Soros werden gefinancierd, daarmee strijdend tegen ideologieën en politieke systemen die door hem als vijanden van zijn aards paradijs beschouwd worden.
Speculanten als George Soros kunnen beschouwd worden als financiële grootheden die door grootschalige speculatie achter de schermen verantwoordelijk zijn voor de destabilisatie van de economieën van (niet alleen) ontwikkelingslanden met menselijke ellende, armoede, honger, oorlog en genocide als gevolg. Soros kwam door zijn politiek-economische intriges met regelmaat in conflict met regimes van de getroffen landen.
Zo werd hij in 1997 door de Maleisische premier Mohammed Mahathir persoonlijk verantwoordelijk gesteld voor de Aziëcrisis. In de publieke opinie wordt – beter nog – láát hij zich portretteren als een vleesgeworden heilige, een persoonlijk betrokken en onbaatzuchtig filantroop die overstroomd van mensenliefde, redder in nood van armen, gevangenen, zieken en stervenden, en net als Muhammad Yunus volgehangen met eredoctoraten en onderscheidingen uit alle werelddelen.
Binnen de Open Society Institute – de OSI – speelt Mabel Wisse Smit een belangrijke rol. Mabel is op zijn minst een interessante vrouw te noemen, één die in speciale kringen verkeert. In 2004 trad ze in het huwelijk met prins Johan Friso – na (toen kroonprins, nu koning) Willem Alexander en zijn kinderen in rechte lijn de eerstvolgende troonopvolger. Mabel liep o.a. stage bij de Shell in Maleisië, de ABN/AMRO in Barcelona en de Verenigde Naties in New York. Eind jaren tachtig van de vorige eeuw had zij een later zo spraakmakende “meer dan een oppervlakkige relatie” met de – in juni 1991 vermoorde – Amsterdamse topcrimineel en koning van de onderwereldKlaas Bruinsma.
Niet veel later, in het begin van de de jaren negentig was ze betrokken bij bijzondere verbindingen met Muhamed Sacirbey, een van miljoenendiefstal verdachte Bosnische oud-politicus en beschermeling van Alija Izetbegoviç, de voormalig president van Bosnië. Rond die tijd raakte Mabel van Oranje betrokken bij de Open Society Institute van George Soros. Op 29-jarige leeftijd werd zij door Soros benoemd tot Euopees directeur van de OSI, “een organisatie die zich inzet voor democratisering, mensenrechten, onderwijs en vrije media”, zoals deze organisatie door haar zelf is omschreven.
Soros is en blijft een boeiende persoonlijkheid, wat maar eens te meer blijkt uit zijn verrassende uitspraken. Zo schreef hij in 1997 in het januarinummer van de Atlantic Monthly dat ‘de ongeremde intensivering van het laissez-faire kapitalisme en de verspreiding van marktideeën in alle sectoren van het leven onze open en democratische samenleving in gevaar brengen. De wereldwijde zegetocht van democratie en markt zal een tijdelijk fenomeen blijken te zijn, omdat de financiële markten die eraan ten grondslag liggen van nature instabiel zijn. Instortingen zijn onvermijdelijk, en kunnen zelfs leiden tot de vestiging van een totalitair regime.’
In feite verteld hij niets nieuws. De door hem zo bewonderde wetenschapsfilosoof Karl Popper schreef ooit: “Jeder Versuch, das Paradies auf Erden zu installieren, produziert die Hölle”. Daarnaast waarschuwde hij ook voor Wereldverbeteraars – individuen als Soros en Yunus – die volgens Popper andere voorstellingen en definities van het paradijs hebben en dit willen en zullen doordrukken ten koste van anderen. Grameen Bank filantropisch en medemenselijk? No Way!! Met elke – door de wereldburgers met oprechte bedoelingen geschonken – €uro wordt de strop om de nek van een arme medemens gelegd die steeds strakker getrokken wordt. Niet voor niets is het aantal zelfmoorden onder Bengalese vrouwen explosief gestegen! “At the cost of the poor in Bangladesh, Grameen has grown to sky-scraping heights.”
Wereldwijd komt deze manier van Maatschappelijk Bewust Investeren steeds meer trek. Een vorm van ontwikkelingshulp over de ruggen van de min-vermogenden, een nieuwe vorm van economische uitbuiting met nagenoeg gegarandeerde renteopbrengsten tot een schandalige hoogte van 40%!! De Weense vermogensbeheergroep VPM plande tot 2010 een vermogen van € 1.000.000.000,00 euro in deze lucratieve en valse vorm van uitbuiting investeren. In een door het aan de Universiteit van Duisburg verbonden Institute of East Asian Studies verricht onderzoek naar het fenomeen microkrediet wordt geconcludeerd dat de gesuggereerde resultaten niet bereikt worden. Integendeel. Zij komt tot de conclusie dat het concept van Microfinanciering bedoeld is voor de grote beleggers om – over de ruggen van de armen in deze wereld – nieuwe markten te creëren waarin zij op weinig risicovolle wijze geld kunnen investeren tegen een onfatsoenlijk hoog rendement!!
Thorsten Niles van het Institute of East Asian Studies omschrijft het als volgt: “De vrouwen lenen het geld van een microkredietgever om daarmee een eerdere microkredietgever te betalen en dat gaat zo eindeloos door.” Ook Khorshed Alam van de Organisation Alternative Movement for Resources and Freedom in Bangladesh is heel duidelijk over het wonderwapen van de vleesgeworden engel en Nobelprijsdrager Yunus: “De microkredieten van de Grameenbank zijn niets anders dan een schulden-val”.