Het lied Sarie Marais dat ook veel oudere Nederlanders en Belgische zuiderburen nog wel kennen, was in de Boerenoorlog (1899-1902) hét lied dat door de Boerenstrijders gezongen werd. Het was het te vergelijken met dat van Lily Marlene dat de zangeres Marlene Dietrich een paar decennia later zou uitbrengen.
Het lied werd oorspronkelijk geschreven door de Zuid Afrikaanse dichter en journalist Jacobus Petrus Toerien (1860-1920) in 1889 en was een lofzang op de jonge Susara Margaretha (Sarie) Maré. (1868-1939) In feite was het een bewerking van het strijdlied uit de Amerikaanse Burgeroorlog Sweet Ellie Rhee.
Onder het pseudoniem van Jepete dichtte Toerien – journalist van het blad Di Patriot – zijn regels niet voor zomaar een lief Elsie. Op 19 december 1884 zou hij met Marie Maré, de dochter van Jacob Maré, trouwen. Jacob Maré was overigens een belangrijk man, hij was lid van de uitvoerende raad van Transvaal. Het lied had aanvankelijk niet dezelfde tekst en het aantal coupletten zoals het later bekend werd, maar werd het al zingende verder ontwikkeld. Geruchten gingen dat generaal De Wet het 4e couplet erbij heeft geschreven. Een speling van het lot was er overigens verantwoordelijk voor dat de naam Maré verbasterd werd tot Marais.
Het lied van Sarie Marais ging over de hele wereld. Krijgsgevangen Boerenstrijders importeerden het lied naar hun gevangenkampen in Portugal, St. Helena, de Bermuda’s en Ceylon. Tot op de dag van vandaag gebruiken de Girl Guides uit Sri Lanka (het vroegere Ceylon) dit als lijflied.
Het lied werd in vele talen vertaald, zoals in het Frans, Italiaans en het Russisch. Het Franse Vreemdelinglegioen, de Britse Royal Marines en het seinerskorps van Paraguay hebben het als regimentsmars aangenomen en bij veel wandelevenementen in Nederland werd/wordt het Sarie Marais (vaak meerstemmig) onder het lopen gezongen. Dat met Kakies* de in Khaki geklede Engelsen bedoeld werden is voor vrijwel de meesten onbekend. Sarie, de vrouw van het lied, stierf in alle armoede op 22 december 1939, op 73 jarige leeftijd. Haar graf ligt vlak bij het Vrouwenmonument in Bloemfontein.
Sweet Ellie Rhee
Sweet Ellie Rhee, so dear to me, Is lost forever more
Our home was down in Tennessee, Before this cruel war
Refrein:
Then carry me back to Tennessee, Back where I long to be
Amid the fields of yellow corn, To my darling Ellie Rhee.
Sarie Marais
My Sarie Marais is so ver van my hart, maar’k hoop om haar weer te sien.
Sy het in die wyk van die Mooi Rivier gewoon, nog voor die oorlog het begin.
Refrein:
O bring my trug na die ou Transvaal, daar waar my Sarie woon.
Daar onder in die mielies, by die groen doringboom, daar woon my Sarie Marais.
Ek was so bang dat die Kakies(*) my sou vang, en ver oor die see wegstuur;
Toe vlug ek na die kant van die Upington se sand, daar onder langs die Grootrivier.
Refrein:
O bring my trug na die ou Transvaal, daar waar my Sarie woon.
Daar onder in die mielies, by die groen doringboom, daar woon my Sarie Marais
Die Kakies is mos net soos ’n krokodille pes, hulle sleep jou altyd water toe;
Hul gooi jou op n skip vir ’n lange, lange trip, die josie weet waarnatoe.
Refrein:
O bring my trug na die ou Transvaal, daar waar my Sarie woon.
Daar onder in die mielies, by die groen doringboom, daar woon my Sarie Marais Chorus:
Verlossing die kom en die huis toe gaan was daar, terug na die ou Transvaal;
My lieflingspersoon sal seker ook daar wees, om my met ’n kus te beloon.
Refrein:
O bring my trug na die ou Transvaal, daar waar my Sarie woon.
Daar onder in die mielies, by die groen doringboom, daar woon my Sarie Marais