Lekker rustig en langzaam keutelend lopen we schaduwrijk en schuifelend onder het gebladerte van de bomen van forêt de Compiègne. Krap 70 kilometer van de stad Parijs, vlak bij het amper 700 inwoners tellende plaatsje Rethonde ligt clairière de l’Armistice à Rethonde, een open plek in het bos waar in november 1918 de wapenstilstand getekend werd tussen Duitsland en Frankrijk.
Ik kom er jaarlijks, bezoek het kleine museum en loop soms meer dan een keer over het terrein om stil te staan bij wat deze plek vertelt, wat ze laat zien, wat ze uitdraagt. Het is als een boek dat je honderd keer gelezen hebt en waarin je jezelf telkens met graagte laat verbazen door iets nieuws, een detail bijvoorbeeld waar je voordien overheen gekeken hebt. Gedragen door de tijd en aangegroeide kennis komen soms ongeziene invalshoeken.
Je leest of ziet er niets over het Franse debacle van 1870 bijvoorbeeld, een militaire nederlaag van formaat waarbij de Franse keizerskroon definitief verloren ging.
Als voormalig Engels balling toog Napoleon III op Brits instigatie ten strijde tegen de vermaledijde Pruisen die als een economische tegenstander ingeschaald stond op de Britse (en hoe comfortabel ook de Franse) Geopolitieke agenda. Twee eerder gestarte oorlogen om die Pruisen kreupel in hun hok te jagen hadden niet als gepland uitgepakt dus was het in 1870 een (as usual) met leugen en bedrog – en vooral vredes-onwil – uitgelokte oorlog waarin Napoleon III als een ‘usefull idiot’ en met Britse goedkeuring de aanval mocht inzetten. De Franse minister van Buitenlandse Zaken, hertog De Garamont, was een Pruisenhater bij uitstek en hadden de oorlogshitsers – naast Napoleon III en Clément Duvernois – aan hem een excellente medestander.
De Franse ministers Adolphe Thiers, Arago en Grévy waren fel tégen de oorlog maar ze vochten een op voorhand verloren strijd, in groter belang moest die oorlog er komen .. iets met Geopolitiek van een kleine economische elite! Thiers probeerde zijn mede participanten tevergeefs iets aan het verstand te brengen, maar ja, oorlogshitsers hebben een andere agenda: “Als Frankrijk tóch de oorlog begint, dan zal héél Europa weten dat het juist Frankrijk is die hieraan de hoofdschuldige is, en niet Pruisen! Zijn jullie je er wel van bewust hoeveel burgers hierbij de dood zullen vinden en hoeveel bloed er hierdoor zal vloeien?”
De overeenkomst met de ‘usefull idiot’ zo’n 150 jaar later – dat Enge Groene Snuifkaboutertje uit Kiev – mocht die al in de bovenkamer opdoemen – is overigens onbedoeld en zuiver toevallig. (De voorgaande 8 jaren mensenvernietiging in het Oosten van het kabouterrijk telden niet terwijl de inval van de grote beer als het beginpunt van de strijd te boek gesteld is, ook al zo iets).
Zoals omschreven pakte het anders uit als gepland, binnen zes weken hakte het uitgedaagde Pruisen de aanvallers finaal in de pan, een leger van meer dan 100.000 ongeslachte Fransen inclusief de Franse keizer gaven zich onvoorwaardelijk over. Dat was een onverwachte uitkomst, zo hadden de hitsers het zich niet voorgeschoteld en in plaats van zich aan de overeengekomen capitulatie te houden en de strijdbijl te begraven greep het verslagen Franse Keizerrijk nu als Republiek de wapens op ten strijde.
Onvoorwaardelijke overgave, dat nooit, dat riep op Franse (W)eerwraak en dat daarbij ook nog eens Napoleon III in gevangenschap genomen werd was onverteerbaar. Dat er ontelbare levens gespaard waren telde niet – dat was bijzaak, het Franse Keizerrijk was ter ziele gegaan. Op een bosweg moest de verslagen Keizer zich overgeven aan de machtige Pruisische overwinnaars. Niet de Pruisen waren geslacht maar de Fransen hadden zichzelf naar de slachtbank laten leiden. Dat die Pruisen niet veel later in de Spiegelzaal in Versailles – op Franse heilige bodem nog wel – het gore lef hadden het Tweede Duitse Keizerrijk uit te roepen en hun HUN Keizer te kronen riep om wraak en eeuwig schuld en boete.
Onvoorwaardelijke overgave werd later een wettelijke militaire onmogelijkheid en toen de opvolgende oorlog van 1914 in 1918 tijdelijk werd onderbroken met een wapenstilstand zetten vooral de Fransen – en in mindere mate de Britten – maximaal in op een alles vernietigende revanche, het 14-puntenplan dat als basis voor de wapenstilstand model had gestaan was met 13 aanvullende en vileine punten aangescherpt. De ondertekening van de wapenstilstand in het – tot Frans hoofdkwartier omgebouwde restauratie-treinstel van de Franse spoorwegen – leidde uiteindelijk tot het wurgdictaat uit 1919 dat als vredesverdrag gepresenteerd werd. Niets was minder waar en bevestigde eens te meer dat elke oorlog het resultaat is van misleiding en bedrog. Afijn, de verliezers werden in een Franse Revance tot een Ehrlos, Herlos und Werlos(e) wurgpositie gebracht met miljoenen ontheemden, miljoenen na-oorlogse (honger)doden, economische vernietiging en profiteerden weinigen van het toegebrachte leed aan zeer velen.
Toen het – met Britse, Amerikaanse en zelfs (schuchtere) Franse steun – opnieuw in de steigers gezette Duitse rijk weer van zich liet horen, was de Duitse revanche te verwachten. Hoe irritant of vervelend ook, daar hadden ze het bij moeten laten.. maar, de plannen waren anders en complex. Duitsland mocht – met Britse en Amerikaanse goedkeuring – eerst haar materiële steun verlenen aan de Spaanse Coup van de – voor heel even snorloze – Franco en zijn touwtrekkers. Ook hier geld dat elke overeenkomst met de Enge Groene Snuifkaboutertje uit Kiev – mocht die al in de bovenkamer opdoemen – rein onbedoeld en zuiver toevallig is. Na de voortzetting en in de tweede helft van de Great-War mochten de tot Duitsers omgekatte Pruisen zich doodlopen tegen de Grote Russische Beer die zoals gedacht, verwacht en geweten op het punt stond Heim ins Reich zu ziehen, maar dat is weer een ander verhaal.
Voor het nageslacht zijn leuke tekeningen en verhalen bewaard gebleven, zoals een uitgerangeerde Franse keizer op een bospad, een lekker rustig en langzaam keutelende kudde Franse militaire hotemetoten die een na-oorlogs triomfantelijk loopje lopen naar clairière de l’Armistice à Rethonde en een revancherende – tot Duitser genaturaliseerde – Oostenrijkse korporaal, die daarop in een opvolgend na-oorlogs loopje met wat Alte Kameraden ook wat stappen maar dan in tegenovergestelde richting zet. Zoveel jaren later, terwijl de oorlogshitsers volop bezig zijn om op uw en mijn kosten voor miljoenen euro’s tonnen wapens laten aanrukken en daarmee een dodelijk vrede denken te kunnen bereiken..
Later, loopt er mogelijk iemand anders lekker rustig en langzaam keutelend schaduwrijk en schuifelend onder het gebladerte van de bomen van forêt de Compiègne. Laat zich misschien verbazen door iets nieuws, een detail bijvoorbeeld waar hij of zij voordien overheen gekeken heeft. Zich verbazend en gedragen door de tijd en aangegroeide kennis ongeziene invalshoeken en ongekend weten eigen maken, zich desondanks afvragen… wat een verbazend onwetend wezen de mens is, hoe eenvoudig het is om elke leugen te geloven, elke misleiding kritisch te volgen, de juiste weg wijzend volgen terwijl ze onwetend verdwaald zijn