(Tekst: – Frans DE SMET – 2005)
“We zijn allemaal in de ban van de vogelgriep die steeds dichterbij komt. Het Zwitserse concern Roche verdient aan deze quasi-paniek schatten: op internetveilingen worden inmiddels waanzinnige prijzen geboden voor de Roche-griepremmer Tamiflu. ,,Het is niet eens een perfect middel”, merkt de Leuvense viroloog Marc Van Ranst op.
De huidige vogelgriep heet in het medisch jargon H5N1. Of, waar en wanneer dit virus zich zal ontwikkelen tot een massavernietigingsziekte zoals in 1918 weet niemand. ,,We hebben geen vaccin achter de hand voor het geval die ramp zich voltrekt”, zegt viroloog Marc Van Ranst die een wereldautoriteit is inzake griep. ,,Maar we bereiden ons zeer terdege voor op zo’n ramp. De federale regering trekt de nodige middelen uit. Bijgevolg moeten we te allen prijs paniek voorkomen. Want die kan veel meer schade aanrichten dan de griep zelf. Als iedereen zijn handen wast wanneer het moet, kan er veel worden voorkomen.”
Pillen hamsteren
Bij gebrek aan een efficiënt vaccin tegen de eventuele H5N1-mutant hamstert het publiek volop anti-virale middelen waarvan geweten is dat ze griep afremmen. Tamiflu van het Zwitserse concern Roche is de best bekende griepremmer, omdat het als een pilletje kan worden ingenomen terwijl concurrerende middelen zoals Relenza moeten worden ingeademd met behulp van een toestelletje.
Van Ranst : ,,Van Tamiflu moet je minstens gedurende een week éénmaal per dag preventief een pilletje slikken. Desnoods maandenlang. Van zodra je de griep hebt, moet je in de eerste twee dagen meer slikken. Terwijl griep in de beginfase nauwelijks te onderscheiden valt van een verkoudheid. Kortom, anti-virale griepremmers vallen niet massaal en preventief te gebruiken. We moeten die schaarse middelen absoluut reserveren voor risicogevallen.”
Zesvoudige prijs
Alleen al de kosten lopen duizelingwekkend op. Op internetveilingen wordt voor Tamiflu inmiddels het zesvoudige van de verkoopprijs bij de apotheek geboden, omdat fabrikant Roche de vraag naar het middel – officieel enkel verkrijgbaar op voorschrift – niet kan bijhouden. Apotheken zijn door hun voorraden heen. Roche wil het patent niet vrijgeven. De beurskoers van het bedrijf stijgt bliksemsnel als gevolg van de schaarste.
Van Ranst : ,,Natuurlijk vind ik dit geen goed nieuws. Maar anderzijds moet ik het patentrecht van Roche verdedigen. Het is dank zij zo’n patenten dat er nieuwe en betere medicijnen op de markt komen. Neem Roche dit patent af, en het bedrijf zal niet meer investeren in nieuwe medicijnen. Broederlijk Delen zal geen nieuwe geneesmiddelen op de markt brengen, hoor. Taiwan heeft al aangekondigd dat het zelf een Tamiflu-variant zal gaan produceren, met het argument dat nood wet breekt. Maar dat zal minstens een jaar aanslepen. Inmiddels heeft Roche aangekondigd dat het zal samenwerken – met behoud van het patentrecht – met vier fabrikanten van generieke middelen om op termijn voldoende pilletjes op de markt te kunnen gooien. Nogmaals, paniek is volstrekt overbodig.”
Roche is een beursgenoteerd concern met sterke familiale aandeelhouders. Ze heten Hoffman en Sacher, en hun portefeuille weegt naar schatting 15 miljard euro. Supermanager Franz Humer verdient meer dan 8 miljoen euro per jaar en is daarmee voor zover geweten de best betaalde manager van Europa. Dat salaris kan alleen nog maar stijgen als de Tamiflu-gekte aanhoudt.
Van Ranst : ,,Natuurlijk zijn die aandeelhouders stinkend rijk. Meer geld hebben ze echt niet nodig. Maar ze brengen nu wel de beste griepremmer op de markt. Als ze er niet aan kunnen verdienen, zullen ze niet nog betere anti-virale middelen ontwikkelen. Bijgevolg kan ik hiermee leven.”